پیشگفتار
بخش اول
خاک را دریابیم
آغازه
شناخت خاک
عوامل گوناگون محیطی و تأثیر آنها در تحول و تشکیل خاک
عناصر آب وهوایی
رطوبت
دما
باد
موجودات زنده
گیاهان
هوموس های اسیدی یا نارس( خام) ، قهوه ای، و خاکستری
هوموس های اسیدی
هوموس های قهوه ای
هوموس های خاکستری
جانوران
موجودات ذره بینی و حیوانات کوچک خاکزی
فلورا = باکتری ها و قارچها
فونا- کرم، هزارپا، موش، خرگوش و ….
نوع سنگها
آبهای زیرزمینی
ناهمواریها
انسان
زمان
تغییرات منفی خاک
کم شدن ذخیره بازی و موادغذایی درخاک
بارندگی و آبیاری زیاد
مصرف موادغذایی و بارها توسط گیاه بدون اینکه جبران گردند
راههای جلوگیری از کم شدن ذخیره بازی و موادغذایی
سفت وسخت شدن زمین مزروعی
کاهش یا نابودی هوموس خاک
تأثیرات مختلف هوموس
عوامل کاهنده هوموس
راههای حفظ و افزایش هوموس خاک
راههای جلوگیری از کاهش هوموس
خودداری از شخم های متعدد و بیش از اندازه
خودداری از آتش زدن بقایای گیاهی
خودداری از کشت گیاهان وجینی به صورت متمادی در یک زمین
خودداری از مصرف بقایای گیاهی بعنوان ماده سوختنی
خودداری از چرانیدن احشام در زمین پس از جمع آوری محصول
راههای افزایش مستقیم و غیرمستقیم هوموس
تقویت خاک توسط «کودسبز»
شخم زدن زمین کلش گندم و جو
ریختن کلش و ساقه های گندم و جو و برنج روی سطح زمین
روئیدن علفهای هرز
راههای ورود علفهای هرز به زمین
عدم رعایت تناوب در کشت
شخم نامناسب با ابزارقدیمی
ناکافی بودن آب آبیاری
آلودگی خاک
چه خاکی آلوده است؟
آلوده کننده های خاک کدامند؟
زباله ها و فاضلاب ها
آلاینده های کشاورزی
کودهای شیمیایی
سموم
راههای پیشگیری از آلودگی های کشاورزی
شور و قلیایی شدن خاک ها
چه خاکی شور یا قلیایی است؟
عوامل شوری یا قلیایی بودن خاک
مقایسه خاک شور باخاک قلیایی
نمک های زیان آور و بی ضرر خاک
چگونگی شور و قلیایی شدن خاک ها
شور و قلیایی شدن طبیعی
شور و قلیایی شدن مصنوعی
آبها چگونه شور می شوند؟
طبقه بندی آبهای شور
تأثیرات نامطلوب شوری خاک
تأثیر شوری برکمیت و کیفیت محصول
تأثیر شوری درنامساعدشدن شرایط زیست و پیشروی کویر
بخش دوم
شورِ شیرین«عمران کویر»
آغازه
اصلاح خاک
اقدامات لازم جهت اصلاح خاک
احداث شبکه های زهکشی
انواع زهکش ها
زهکشی جویی
زهکشی چاهی
جمع کردن قشر نمکی
شخم زدن وکرت بندی زمین
آماده سازی داخل کرتها
استفاده از موادمعدنی اصلاح کننده
شستشوی خاک با آبیاری زیاد با آب شیرین
زمان مناسب برای شستشو
دادن کودهای آلی و معدنی به زمین
انتخاب و کاشت گیاهان آبادکننده
انتخاب روش صحیح کشت و آبیاری
روش کرتی کشت و آبیاری
روش کشت و آبیاری نشتی
مقایسه روش کرتی و نشتی
معایب روش کرتی
راهکار مناسب جهت بکارگیری روش کرتی و نشتی
روش کشت و آبیاری پشته ای
آبیاری به اندازه و به موقع
تداوم اصلاح
جلوگیری از شورشدن مجدد خاک های اصلاح شده
جلوگیری از پیش روی کویر
خاک های شور ایران و چگونگی شورشدن آنها
علل شوری خاک در ایران
طبیعی
عوامل مصنوعی( انسانی)
منابع